روشهای صحیح مطالعه و درس خواندن به لوازم و عواملی نیاز دارد که لازم است آنها را فرا بگیرید. درس خواندن برای بسیاری از دانش آموزان از سخت‌ترین کارهای دنیاست. علت این امر می‌تواند عدم آگاهی آنها از روشهای صحیح و اصولی مطالعه باشد. در واقع درس خواندن هنری است که ظرافت‌‌های خاص خود را دارد، در صورتی که این ظرافت ها به کار گرفته شود، موفقیت حتمی است.
روشهای صحیح مطالعه و یادگیری
بسیاری از دانشجویان از همان دوران ابتدایی به دنبال روشهای صحیح درس خواندن و یادگیری بوده‌اند. از شیوه‌هایی مانند حفظ کردن گرفته تا حبس کردن خود در یک اتاق استفاده می‌کنند تا مطالب را در ذهن خود ذخیره کنند. اما گاه متوجه می‌شوند تمام آنچه که خوانده‌اند فراموش کرده و تنها وقت خود را هدر داده‌اند.
برای حل این مشکل چه باید کرد؟
در این مقاله بخوانید: اهمیت تندخوانی و تقویت حافظه
مراحل مطالعه درست
پیش خوانی و پس خوانی: یعنی دانش آموز همیشه یک درس از معلم جلوتر باشد تا آمادگی ذهنی برای فراگیری درس ایجاد گردد و بعد از فراگیری هر درس توسط معلم یک بار دیگر آن را مطالعه کند.
سوال کردن: باید درس را به شیوه سئوالی مطرح کرد و پرسش ها را از خود پرسید.
خط کشیدن زیر مطالب مهم: قابل ذکر است که نباید خط کشیدن‌ها بیش از ده درصد مطالب هر درس باشد.
تکرار مطالب مهم : باید بعد از مطالعه درس ، مطالب مهم را از حفظ تکرار کرد.
در این مقاله می خوانید: تکنیک های افزایش تمرکز حواس
فعالانه بخوانید نه رو خوانی
پر واضح است که مطالعه یعنی خواندن از روی درس و یا کتاب. اما توجه داشته باشید که خواندن صرف و مرور چشمی از روی کتب یا یادداشت ها به معنی یاد گرفتن و یا به حافظه سپردن نیست. روش صحیح مطالعه و مرور زمانی اتفاق می افتد که ذهن کاملا درگیر شود، معانی و مفاهیم را درک کند، به ارتباط مطالب بپردازد، قوانین و استثناعات را درک کند و به تجزیه و تحلیل داشته باشد.
حال برای اینکه ذهن فعالی داشته باشید و افزایش راندمان مطالعه را به وضوح ببینید چند روش توصیه می شود. سعی کنید در حین خواند سوال بسازید و به آن ها پاسخ دهید. طراح سوال و مساله یکی از موثرترین روش ها در 6 گام مهم رتبه ها برای مطالعه و مرور است و دلایل آن هم احتمالا برایتان روشن باشد. دوم اینکه مثال بزنید. این کار به خصوص برای دروس توصیفی بسیار موثر است.
مرور مرتب داشته باشید
هر چقدر هم که روش صحیح مطالعه و مرور خوبی داشته باشید، اگر آن را دوره نکنید، به طور طبیعی از ذهنتان پاک خواهد شد. فرایند انتقال اطلاعات از حافظه کوتاه مدت به بلند مدت این گونه است که وقتی مثلا دو ساعت برای خواندن درسی اختصاص داده اید، بعد از 45 دقیقه یک استراحت کوتاه 5 الی 10 دقیقه ایی داشته باشید.
سپس وقتی دوباره برای ادامه شروع کردید، یک دور آنچه را که در وقت قبلی خواندید با چشم نگاهی بی اندازید. نیازی به اختصاص زمان طولانی نیست. در مرحله بعد، بعد از یک روز دوباره مطالب دیروز را دوره کنید. این کار را در فواصل یک هفته ت یک ده روز، یک ماه و چهار ماه تکرار کنید. شاید این کار به نظر وقت گیر باشد، اما این مطالب در ذهن شما حکاکی می شود.
روش های صحیح مطالعه برای دانشجویان و دانش آموزان
چند توصيه مهم كه بايدفراگيران علم از آن مطلع باشند.
1- حداكثر زماني كه افراد مي توانند فكر خود را بروي موضوعي متمركز كنند بيش از 30 دقيقه نيست ، يعني بايد سعي شود حدود 30 دقيقه بروي يك مطلب تمركز نمود و يا مطالعه داشت و حدود 10 الي 15 دقيقه استراحت نمود سپس مجدداً با همين روال شروع به مطالعه كرد.
2- پيش از مطالعه از صرف غذاهاي چرب و سنگين خودداري كنيد. و چند ساعت پس از صرف غذا مطالعه نمائيد. چون پس از صرف غذاي سنگين بيشتر جريان خون متوجه دستگاه گوارش مي‌شود تا به هضم و جذب غذا كمك كند و لذا خونرساني به مغز كاهش مي يابد و از قدرت تفكر و تمركز كاسته مي‌شود.
از مصرف الكل و دارو هم خودداري فرمائيد. همچنين غذاهاي آردي مثل نان و قندي قدرت ادراك و تمركز را كم مي كند نوشابه هاي گازدار هم همينطور هستند.
3- ذهن آدمي با هوش است اگر يادداشت برداريد خود را راحت از حفظ و بياد سپاري مطالب مي كند و نيز همزمان نمي توانيد هم مطلبي را بنويسيد و هم گوش دهيد. پس در حين مطالعه لطفا يادداشت برداري نمائيد.
6 تکنیک خلاقانه برای مطالعه موثر
- خواندن بدون نوشتن
- خط کشیدن زیر نکات مهم
- حاشیه نویسی
- خلاصه نویسی
- کلیدبرداری
خلاقیت و طرح شبکه ای مغز
این روش بهترین شیوه برای یادگیری، خصوصاً فراگیری مطالب درسی است. در این روش، شما مطالب را می‌خوانید؛ پس از درک حقیقی آنها نکات مهم را به زبان خودتان (و نه بصورت جملات کتابی) و بصورت کلیدی یادداشت می‌کنید.
سپس کلمات کلیدی را بر روی طرح شبکه ای مغز می نویسید (در واقع نوشته های خود را به بهترین شکل ممکن سازماندهی و نکات اصلی و فرعی را مشخص می کنید) تا در دفعات بعد به جای دوباره خوانی کتاب، فقط به طرح شبکه ای تولید شده مراجعه کرده و با دیدن کلمات کلیدی نوشته شده بر روی طرح شبکه ای مغز، آنها را خیلی سریع مرور کنید.
این روش، درصد موفقیت تحصیلی شما را تا حدود بسیار زیادی افزایش میدهد و درس خواندن را بسیار آسان میکند و بازده مطالب را افزایش میدهد.
مقدمات مطالعه
1- برای مطالعه، فقط یک مکان انتخاب شود و آن مکان تغییر نکند .
2- در محیط مطالعه عواملی که باعث پرت شدن حواس می شود ، نباشد. مثلاً کتاب غیر درسی، روزنامه، عکس و…
3- محیط مطالعه آرام باشد.
4- در حین خستگی مطالعه نکنید.
روشهای صحیح مطالعه (سلامت چشمها)
یکی از نکات مهم در روشهای صحیح مطالعه حفظ بهداشت و سلامت چشم هاست. نکات زیر را حین مطالعه رعایت کنید.
جهت تابش نور :
نور باید از سمت چپ، بالا و با زاویه تقریبی 45 درجه به کتاب و کاغذ بتابد. زیرا اگر از سمت راست بتابد، خصوصاً هنگام نگارش ، باعث ایجاد سایه دست برروی کاغذ می شود که در دید اشکال ایجاد کرده و در نتیجه باعث خستگی چشم می شود.
استفاده از نور غیر مستقیم:
بهترین نور برای مطالعه و کار ، روشنایی معمولی اتاق است که در هوای روشن به وسیله نور غیر مستقیم ایجاد شده باشد.
فاصله مناسب چشمها با کتاب یا کاغذ :
یک چشم سالم از فاصله 30 سانتی متری می تواند حروف کتاب را تشخیص دهد . اگر از این فاصله قادر به خواندن نیستید به پزشک مراجعه نمائید.
استراحت متناوب چشمها:
برای هر ساعت مطالعه یک ربع تا بیست دقیقه استراحت مفید لازم است . این استراحت نه تنها برای چشم بلکه برای مغز هم فرصت مناسبی است که یادگیری خود را مرور کند. در زمان استراحت باید به فاصله دور و بدون توجه و دقت نگاه کرد ، این کار باعث تنوع و تمدد اعصاب نیز می شود.
یکنواخت بودن نور محیط :
نورهای محیط خصوصا اگر در زاویه دید چشمهای شما هستند باید یکنواخت باشد. یکی از معایب استفاده از چراغ مطالعه این است که تمرکز نور به سطح کتاب و تاریکی نسبی محیط اطراف باعث خستگی زودرس چشمها می شود.
نور لامپهای مهتابی :
به علت داشتن نوسان، چندان مناسب نیست و بهتر است به جای استفاده از یک منبع نوری از چند چراغ استفاده نمود. نور نباید نوسان داشته باشد تا روشنایی محل مطالعه یکسان بماند.