فهرست
1 – ترفندهای تشویق کودک به کتاب‌خوانی (گروه سنی صفر تا چهار سال)
1-1- کودک زیر یک سال
1-2- کودک یک تا دو سال
1-3- کودک دو تا چهار سال
2- ترفندهای تشویق کودک به کتاب‌خوانی(گروه سنی چهار تا ده سال)
2-1- چهار تا شش سال
2-2 – شش تا هشت سالگی
2-3- هشت تا ده سالگی
3- بررسی وضعیت کتاب‌خوانی کودکان در کشور
4- مکان مطالعه کودکان
کلید واژه
مقدمه
فواید کتاب خوانی برای کودکان بسیار زیاد است، از اولین قدم ها برای تشویق کودک به کتاب‌خوانی این است که پدر و مادر نیز، اهل مطالعه باشند؛ زمانی که کودکان والدین خود را در حال خواندن کتاب مشاهده می‌نمایند، بیشترین تأثیر را میگیرند و این باعث زیادشدن فرهنگ کتاب‌خوانی می‌شود.
والدین باید از سنین 5/1 تا 2 سالگی کودک را به کتاب‌خوانی تشویق و جذب کنند، زمانی که کتابی را در مقابل کودک در این سنین قرار می‌دهیم ، بدون هدف کتاب را ورق می‌زند و این حرکت به معنای آغاز تمرین برای کتاب‌خوانی است.
1- ترفندهای تشویق کودک به کتاب‌خوانی (گروه سنی صفر تا چهار سال)
1-1- کودک زیر یک سال
کودک در سال اول زندگی و سن زیر یک سال، به تصاویر بیش از کلمات، اشتیاق نشان می‌دهد؛ تصاویر رنگی به شدت کودک را جذب نموده و می‌تواند دقایقی او را خیره نماید.
در این سن، کتاب برای کودک همانند اسباب بازی تلقی می‌شود، پس به او اجازه دهید تا با کتاب‌هایش بازی کند؛ کتاب‌هایی که برای این سن طراحی شده‌اند، غالباً از جنس پارچه هستند.
1-2- کودک یک تا دو سال
در سنین بالای یک سال، کودک نسبت به کلمات و اشعار تمایل بیشتری از خود نشان می‌دهد، شما باید دریابید که او به چه چیزهایی علاقه‌مند است؟ کتاب‌هایی که شامل تصاویر حیوانات و شعرهای کوتاه هستند، بیشتر مورد توجه کودکان در این سن قرار میگیرند.
1-3- کودک دو تا چهار سال
در این سن، کودک به خوبی با کتاب آشنا شده و آن را می‌شناسد اما درک کاملی از داستان‌های کتاب ندارد، شما باید او را با فضای جذاب و رنگی داستان‌های کودکانه آشنا و مأنوس کنید، اثرگذاری تصاویر رنگارنگ و جذاب کتاب بسیار زیاد بوده و برای تشویق کودک به کتاب‌خوانی به شما کمک خواهد کرد.
اکنون کودک علاوه بر اشتیاق به کشف داستان، تمایل دارد صفحات کتابش را خط‌خطی کند، با تهیه یک دفتر به او کمک کنید تا در آن نقاشی بکشد؛ کودکان در این سن علاقه زیادی به شنیدن داستان‌های آهنگین و اشعار دارند، شما می‌توانید همراه با خواندن کتاب، به اجرای نمایش برای او بپردازید.
2- ترفندهای تشویق کودک به کتاب‌خوانی(گروه سنی چهار تا ده سال)
2-1- چهار تا شش سال
اکنون کودک در سنی است که بر روی تصاویر و صفحات کتاب تأمل کرده و آنها را به دقت بررسی می‌کند تا ارتباط توضیحات شما را با تصویرها را دریابد؛ ممکن است برخی از اعداد، حروف الفبا و کلمه‌ها را در متن شناسایی کند.
در این سن او از شما درخواست می‌کند تا کتابی را که دوست دارد، بارها برایش بخوانید و این مسئله ممکن است شما را کلافه کند اما باید بدانید که کودکان از تکرار داستان مورد علاقه‌شان، لذت می‌برند.
قاعدتاً در این بازه سنی با سلیقه و علاقه‌مندی فرزندتان آشنا شده‌اید، به‌عنوان‌مثال؛ اگر فرزند شما به حیوانات علاقه نشان می‌دهد به سراغ داستان‌هایی بروید که شخصیت‌های حیوانی داشته و در باغ وحش یا جنگل روایت می‌شود. همچنین کودکان در این سن و سال عاشق داستان‌های طنز و اعجاب آورند.
2-2- شش تا هشت سالگی
حال کودک به سنی رسیده است که خودش با سواد شده و توانایی خواندن کتاب را به دست آورده است؛ او متن کتاب را به آرامی و با تأمل بسیار روخوانی می‌کند.
اجازه دهید با آرامش به خواندن کتاب ادامه دهد و احتمالاً پرسش‌های زیادی در ذهن او پدیدار خواهند شد؛ شما وظیفه دارید تاحدی‌که ممکن است به پرسش‌های او پیرامون داستان، شخصیت‌ها و حواشی آن، پاسخ دهید.
خرید انواع کتاب برای فرزندتان به او این امکان را می‌دهد تا سطح اطلاعات خود را بالا برده و به یک کتاب‌خوان حرفه‌ای تبدیل گردد.
2-3- هشت تا ده سالگی
اکنون وقت آن فرا رسیده است که در حین مطالعه کتاب و خواندن یک داستان، خلاقیت کودک را تقویت نمایید. به‌عنوان‌مثال؛ پیش از خواندن ادامه داستان، تصویر صفحه بعد را به فرزند خود نشان داده و از او بخواهید باقی داستان را حدس بزند یا با نخواندن کلمات پایانی هر خط یا هر پاراگراف به او بگویید جمله را کامل کند. در مورد برخی از مفاهیم سؤال بپرسید تا کودک در حین خواندن قصه با شما همراه شود.
3- بررسی وضعیت کتاب‌خوانی کودکان در کشور
متأسفانه در سال‌های اخیر، دلایل بسیاری سبب شده است تا حوزه کتاب کودک با کاهش تدریجی عناوین و شمارگان مواجه شود، که اصلا اتفاق خوبی برای کودکان کشور محسوب نمیشود زیرا از فواید کتاب خوانی هیچ بهره‌ای نمیبرند، برخی از این عوامل عبارت‌اند از:
مشکلات ناشر، هزینه‌های چاپ و قیمت بالای کتاب
رشد و توسعه کتاب‌های الکترونیک
گرایش کودکان به فضای مجازی و بازی‌های رایانه‌ای
نحوه عملکرد آموزش‌وپرورش در تشویق کودکان به کتاب‌خوانی
جهت رفع موانع فوق اولاً توجه ویژة مسئولین امر به مدیریت صحیح صنعت چاپ و ملزومات آن از اولویت بالایی برخوردار است و سپس خانواده‌ها باید با برنامه‌ریزی دقیق تلاش نمایند، ضمن ایجاد انگیزه و علاقة لازم در فرزندان خود، باعث شوند که بازی و فعالیت مجازی نتواند جایگزین زمان مطالعه برای آنها شود. نهایتاً نقش ویژة آموزش‌وپرورش در تربیت نسلی کتاب‌خوان با برنامه‌ریزی صحیح آموزشی و تلاش معلمان می‌تواند مؤثر واقع شود.
4- مکان مطالعه کودکان
زمان و مکان مطالعه برای کودکان نقش مهمی دارد. به همین دلیل توصیه می‌کنیم که برای مطالعه کودکتان مکانی تمیز و روشن را در نظر بگیرید. به نحوی که از بودن در آنجا خسته نشود. همچنین استفاده از چیدمان کودکانه شامل تابلو، کاغذدیواری، عروسک و غیره محیطی مناسب سن او تهیه کرده تا از مطالعه خسته نشود. البته در استفاده از عروسک ها زیاده روی نکنید تا تمرکز کودک به هم نخورد.
فراموش نکنید که نورپردازی نقش مهمی در مطالعه کودکان دارد و اگر درست طراحی نشود، به چشمان او آسیب می‌رساند. سعی کنید تا اتاقی که پنجره دارد را برای مطالعه کودک استفاده نمایید تا از نور طبیعی نیز بهره‌مند شود.
خیال یک مرحله مهم در خودشناسی است و اکثر کسانی که در بزرگسالی راه‌هایی برای بشر در قالب اختراع هموار کردند در کودکی تخیل‌شان به خوبی پرورش یافته است.
اینجاست که نقش تشویق کودک به کتاب‌خوانی بیش از پیش نمایان می‌شود؛ چراکه کتاب مناسب، تخیل را پرورش می‌دهد.
